Met een aardige opkomst van veelal mensen die op de een of andere manier betrokken waren of zijn bij het onderwerp, werd de workshop Directe Solidariteit voorgezeten door Christiaan.
De opzet was om middels vraag en antwoord het verhaal van de verschillende spreker/sters duidelijk te krijgen. Verder werd een en ander begeleid door video en fotomateriaal. Theo Ruyter (auteur van Requiem voor de Hulp) gaf zijn visie op ontwikkelingshulp/ -samenwerking, Rosa sprak over haar persoonlijke ervaringen in Midden-Amerika en haar ontmoeting met Grassroots Projects in Chiapas, Mexico, terwijl Carla een huidig samenwerkingsproject, van Grassroots Projects, met de Kuna in Panama toelichtte.
Theo begon zijn verhaal, over zijn visie op ontwikkelingshulp, in de actualiteit. Op 1 oktober had hij samen met anderen het Comitee tegen de goede doelen gekte opgericht. De spreekwoordelijke druppel, en directe aanleiding hiertoe, was de actie van AMREF/ Flying Doctors, AGIS en een comercieel bedrijf, om middels een wedstrijd je eigen ontwikkelingshulp Foundation te winnen. Dit kon geplaatst worden in het kader van alle popsterren die zich met name ook geïnstrumentaliseerd zien door bv een G8. Ook de traditionele ontwikkelingshulp en de ontwikkelingshulp-industrie onder de vlag van het ministerie van BUZA moet bediscussieerd worden.
Na het zien van een filmpje over EU ontwikkelingshulpbeleid (uit 2003), gaat Theo verder in op de vraag of ontwikkelingshulp nu vanuit de basis is en vroeger paternalistisch. Hij haalt aan dat de boodschap van het filmpje was, geïsoleerde hulp met een paternalistische retoriek, namelijk EU waarden en normen overbrengen op de rest van de wereld. Verder ziet hij een toename van liefdadigheid, waarbij gezegd wordt dat “wij weer voor hen moeten zorgen” en mensen ingedeeld worden en een etiket krijgen, waarbij het Westen zorg moet dragen. Theo haalt aan dat het veel meer over de dwarsverbanden moet gaan, juist daar waar handelsverdragen en ontwikkelingshulp samenkomen. Men moet inzien dat er in het Westen een verantwoordelijkheid ligt voor de situatie daar.
Over Requiem voor de Hulp geeft hij aan dat hij wilde afrekenen met de zaken waarmee hij zelf als ontwikkelingshulp medewerker te maken had. Hij geeft aan dat voor hem psychologische argumenten belangrijk waren en doelt daarmee op vragen als of mensen er wel op zitten te wachten, of er vanuit de ontwikkelingshulp wel begrip is van de context, het idee dat die mensen zelf niets kunnen en dus voor gezorgd moet worden. Oude patronen blijven volgens Theo steeds terugkomen.
Oaxaca
Zoals gezegd heeft Rosa het vervolgens over haar tijd in Midden-America gehad. Zij was in Oaxaca ten tijde van de sociale opstand. Een indrukwekkende strijd zo benadrukte ze, maar wel heftig, gezien het feit dat het leger aan de rand van de stad gestationeerd was en elk moment zijn intrede kon doen. Zij beschreef dat met name de reden voor de opstand lag in de corruptie, fraude en het optreden van de gouverneur van de staat Oaxaca. Oaxaca was de eerste plek waar de solidariteitsreis groep van Grassroots Projects vorig jaar naar toe ging. Samen hebben zij radio gemaakt en voor indymedia en andere media geschreven. Maar, zo gaf Rosa aan, de buitenlandse solidariteitsaanwezigen wilden meer. Zo was er het plan om een gebouw te bezetten, waarop de APPO (overkoepelend orgaan van de sociale beweging) aangaf blij te zijn met de aanwezigheid van de buitenlanders, maar benadrukte dat het de strijd van de mensen zelf was.
In antwoord op hoe dit nu verder gaat, gaf Rosa aan dat er veel dingen weer veranderd zijn. Of eigenlijk veel dingen nog steeds hetzelfde gebleven zijn, maar dat het belangrijk is de berichtgeving en publiciteit, over de situatie daar, hier voort te zetten.
Rosa ziet een pacificering door hulp, zeker gezien het feit dat mensen continue nederlagen te verduren hebben gehad. Dit brengt haar bij het voorbeeld van de Zapatistas in Chiapas, Mexico. Zij waren in staat te zeggen dat zij zich wilden organiseren en zelf wilden bepalen wat goed voor hen is. Ondanks dat Rosa soms het idee kreeg dat er zoiets als een elitegroep lijkt te bestaan boven de gemeenschappen, haalt zij het door Grassroots Projects ondersteunde waterproject, in een van de gemeenschappen, aan als een goed voorbeeld van “empowerment building” voor de gemeenschap.
Theo haakt in met zijn visie op solidariteit. Deze zou volgens hem gepaard moeten gaan met een analyse over de obstakels, waarvoor wij in het Westen medeverantwoordelijkheid dragen. Vragen die hij daarbinnen belangrijk vindt zijn waarom de autonomiering zo gefrustreerd wordt en wat de rol van handelsovereenkomsten zijn. Ook Rosa vindt dat er een focus hier op het Westen moet liggen en ziet wel iets in kritisch consumeren. “Solidariteit is belangrijk om vervolgens de strijd hierheen te halen”.
Tot slot heeft Carla het gehad over de Kuna, die langs de Caribische kust van Panama leven. Zij voorzien zichzelf op een subsistentie manier op basis van vis en kokos. Carla geeft aan dat de Kuna horizontaal georganiseerd zijn en dat Grassroots Projects met hen in contact gekomen is via Peoples Global Action, waarbij de jongerenbeweging (MJK) betrokken is. Deze MJK is basis-democratisch en zocht samenwerking op solidaire basis. De Kuna wilden graag een stuk land herbezetten, waarvan zij verdreven waren. Carla geeft aan dat de huidige situatie van de Kuna bedreigend is, en dat alles te maken heeft met het feit dat de kust rijk aan grondstoffen is, gewild is voor toerisme ook omdat het een grote biodiversiteit kent. De Kuna verzetten zich hiertegen. Zij zouden zelf graag eco-toerisme bedrijven, maar zien niets in de grootschalige toerisme-industrie. Verder worden de Kuna ervan beschuldigd betrokken te zijn bij drugs- en wapenhandel. Dit door de geografische nabijheid van Colombia. Dit heeft een militarisering van het gebied veroorzaakt als onderdeel van “the war on drugs”.
Carla besluit met de actualiteit. In oktober 2007 hebben de Kuna de Pan-american highway bezet, om de regering aan de belofte te houden de Kuna voor de verdrijvingen te compenseren. Deze actie is met bruut geweld neergeslagen. De Kuna willen op dit moment een bewustwordings- en mobilisatiecampagne langs de dorpen houden. Grassroots Projects heeft hen hierin financieel bijgestaan en zal in de toekomst blijven samenwerken.
Het idee hierbij is om een solidariteitsreis te organiseren voor de zomer van 2008.
Door Grassroots Project